We begonnen onze reeks handleidingen met fotografietips met een introductie tot de basisprincipes van fotografie. In die blogpost hebben we uitgelegd dat er veel verschillende manieren zijn om de hoeveelheid licht te regelen die je camera binnenkomt en om de belichting van je foto’s te regelen.
Deze technieken kunnen echter meer dan alleen de hoeveelheid licht in je foto’s beïnvloeden; ze kunnen ook de stijl van je foto’s veranderen. We hebben in een voorgaande post al besproken hoe je creatief kunt werken met sluitertijden en hoe je beweging kunt vastleggen. Nu gaan we het hebben over hoe je de belichting kunt regelen en kunt spelen met verschillende stijlen door het diafragma te veranderen.
Je vindt hier alles wat je moet weten over de basisprincipes van het diafragma, zodat je kunt gaan experimenteren met je foto’s en schitterende fotoboeken kunt maken met albelli.
Wat is het diafragma?
De meeste cameralenzen hebben een diafragma. Dit is een set bladen in je lens die open en dicht gaan, net als de pupillen in je ogen. Net als de pupil is de hoofdfunctie van deze bladen het verminderen of vergroten van de hoeveelheid licht die door de lens komt. De opening in de bladen die licht doorlaat, wordt het diafragma genoemd.
Als je een spiegelreflexcamera hebt, bekijk dan de handleiding van je camera om te zien hoe je het diafragma kunt instellen. Zo kun je zien welke instellingen je hebt geselecteerd op het display van je camera. Er zijn niet veel smartphones die de mogelijkheid bieden om de diafragma-instellingen te wijzigen, maar er zijn apps die je kunt downloaden die je meer controle geven of het effect simuleren.
Zo kun je het diafragma gebruiken om de belichting aan te passen
De maateenheid voor het diafragma wordt weergegeven als een f / stop. Op het display van je camera of op de lens zie je dit geschreven als f.x, waarbij x wordt vervangen door een cijfer dat aangeeft hoe open het diafragma is. Hoe lager dat getal, hoe meer open het diafragma is en hoe helderder je foto zal zijn. Hoe hoger het getal, hoe kleiner het diafragma en hoe donkerder de foto.
De diafragmawaarde wordt vaak de snelheid van een lens genoemd en lenzen met een groot diafragma van f2.8 of lager worden als snel beschouwd. Deze lenzen zijn echter meestal duurder om te kopen. Sommige professionele lenzen kunnen ook beginnen met een diafragmawaarde van f.1.4, wat betekent dat het diafragma volledig kan worden geopend en veel licht in de sensor kan laten wanneer je een foto maakt. Er zijn ook lenzen die tot wel f.32 of hoger gaan. Deze instelling betekent dat het diafragma extreem klein is, bijna als een gaatje, zodat er nauwelijks licht de sensor kan binnendringen.
Wanneer je de instellingen van je diafragma aanpast, door de f-waarde met één stop te verhogen, vermindert dit het licht dat je camera binnenkomt met de helft. Aan de andere kant, als je het met één stop verlaagt, zal de hoeveelheid licht die je camerasensor raakt verdubbelen.
Welk type lens moet je gebruiken om het diafragma aan te passen?
In onze post over sluitertijden hebben we het gehad over hoe dit de belichting van je foto’s kan veranderen. Het diafragma kan de hoeveelheid licht dat je camera binnenkomt op een gelijksoortige manier beïnvloeden. Je moet het diafragma instellen op het snelste diafragma (de laagste f-waarde) om je foto lichter te maken en hogere waarden gebruiken om deze donkerder te maken. Het soort omstandigheden waarin je fotografeert, bepaalt dus welke soort lens je gebruikt.
Licht is erg belangrijk in fotografie, dus als je op zoek bent naar een nieuwe lens of een nieuwe lenzenset, zorg er dan voor dat je rekening houdt met het diafragma. Een lens met een hoge waarde van f1.4 heeft vier stops meer dan een f5.6-lens en laat 16 keer meer licht in de sensor. Dat betekent dat de f1.4-lens veelzijdiger in gebruik zal zijn.
Zeer snelle lenzen werken met complexe technieken om een hoeveelheid licht binnen te laten zonder een beeld te vervormen. Dit soort lenzen zijn dan ook meestal een stuk duurder. Professionele fotografen gebruiken vaak lenzen met een snel diafragma van rond f.2.8. Maar maak je geen zorgen als jouw uitrusting niet zo hoog is; je kunt elke dag geweldige foto’s maken met een standaardset en in zeer uitdagende omstandigheden.
Wat is scherptediepte?
Net zoals je met een langere sluitertijd creatievere mogelijkheden hebt dan alleen het aanpassen van de belichting, zijn er veel manieren waarop je met het diafragma kunt experimenteren.
Is het je wel eens opgevallen dat sommige foto’s een scherp onderwerp hebben, maar alles op de achtergrond zacht vervaagd is, terwijl andere foto’s helemaal scherp zijn? Je kunt het diafragma aanpassen om beide stijlen in je foto’s te creëren. Het gebied van de foto dat scherp is, wordt de scherptediepte genoemd.
Stel je voor dat je scherpstelt op een onderwerp tien meter bij je vandaan. Je kunt de voorgrond voor het onderwerp en de achtergrond erachter onscherp maken terwijl je het onderwerp in perfecte focus houdt. Het is net alsof je een denkbeeldig vlak hebt dat tien meter verderop ligt, en al het andere dat dichtbij of buiten dat vlak ligt, geleidelijk vervaagd kan worden. Hoe wazig je de foto wilt maken buiten dat vlak, kan worden geregeld door het diafragma van je lens aan te passen.
Zo kun je de diafragma-instellingen wijzigen om de scherptediepte aan te passen
Heb je wel eens geprobeerd om je te focussen op een onscherp voorwerp in de verte en je ogen samengeknepen om je zicht scherper te maken? Er gebeurt iets soortgelijks met je camera wanneer je de diafragma-instellingen wijzigt.
Een groter diafragma maakt alles buiten je scherptebeeld erg wazig. Terwijl een kleiner diafragma het beeld voor en achter het onderwerp scherp maakt. Door je diafragma te veranderen, kun je de scherptediepte extreem ondiep maken. Dat betekent dat wanneer je een portretfoto maakt, alleen de ogen scherpgesteld kunnen zijn, terwijl het puntje van de neus een beetje wazig is. Je kunt de scherptediepte ook heel diep maken, waardoor alles in de foto scherp en helder is.
Weten hoe je de scherptediepte kunt aanpassen met behulp van diafragma-instellingen, biedt tal van creatieve opties en extra manieren om een boodschap over te brengen met je foto’s. Zo kun je de aandacht van de kijker naar een bepaald onderdeel van je foto trekken, of je kunt een dynamische scene vastleggen door de hele foto scherp te stellen. We zullen meer praktische voorbeelden van hoe je het diafragma kunt bedienen bespreken in onze volgende handleiding, dus zorg ervoor dat je die de komende weken bekijkt.
Diafragma-experimenten om te proberen
Probeer de volgende stappen eens voordat je onze volgende post leest en experimenteer met een paar foto’s.
Neem een onderwerp, bijvoorbeeld een vriend of een familielid en plaats deze een paar meter bij een achtergrond vandaan, dus zorg ervoor dat de persoon niet tegen een muur leunt bijvoorbeeld.
Zet het diafragma op de snelste instelling (probeer alles onder f5.6), stel vervolgens scherp op je onderwerp en maak een foto.
Verander je instellingen steeds naar een kleiner diafragma en maak elke keer een foto. Je zult telkens twee dingen opmerken:
1. Elke keer wanneer je het diafragma vergroot, zal de foto donkerder worden. Dit komt omdat er minder licht op de sensor valt.
2. De onscherpte om je onderwerp heen zal geleidelijk afnemen, dus een groter deel van je foto wordt scherp.
Tip: Als de maximale diafragma-opening niet groot genoeg is om een wazige scheiding tussen het onderwerp en de achtergrond te creëren, plaats het onderwerp dan verder weg van de achtergrond. Vervaging neemt geleidelijk toe, dus hoe verder het onderwerp zich van de achtergrond bevindt, hoe duidelijker de onscherpte zal zijn.
Dit is een extra tip. Probeer een omgeving te vinden waarin je eenvoudig de hoeveelheid licht voor je experiment kunt vergroten of beperken. Hiermee kunt je voorkomen dat je foto’s overbelicht worden bij de grootste diafragma-instelling en onderbelicht worden bij de kleinste instelling.
In onze volgende post met praktische diafragma-tips gaan we dieper in op de creatieve opties die diafragma-instellingen bieden en welke werken voor specifieke soorten fotografie. Zo maak je binnen no-time een fotoboek vol prachtige foto’s.
Voor nu veel plezier met experimenteren. Leer je camera kennen en welke scherptediepte je het mooist vindt en zorg ervoor dat je je favoriete foto’s met ons deelt op Facebook en Instagram.